Πολλά παιδιά αρνούνται να φάνε το φαγητό τους ή έχουν παραξενιές στο τι θα φάνε.
Οι περισσότεροι γονείς αγχώνονται και ακόμα περισσότερο οι γιαγιάδες μήπως το παιδί μείνει νηστικό.
Κάποιοι γονείς φτάνουν στο σημείο να μαγειρεύουν δύο και τρία επιπλέον φαγητά προκειμένου να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των παιδιών τους και άλλοι τσακώνονται με τα παιδιά τους και τα πιέζουν να φάνε το φαγητό τους.
Τι κάνουμε λοιπόν όταν ένα παιδί είναι ιδιότροπο στις διατροφικές του επιλογές; Γιατί πρέπει κάθε μπουκιά να έρχεται σαν αποτέλεσμα μιας τεράστιας και επίπονης προσπάθειας;
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, πίσω από τέτοιες αρνήσεις για το φαγητό μπορεί κρύβεται κάτι βαθύτερο από μια απλή δυσαρέσκεια για ένα συγκεκριμένο πιάτο.
Για παράδειγμα μια μητέρα που πιέζει το παιδί της να φάει, επειδή θέλει να τελειώνει με αυτή τη διαδικασία και να προχωρήσει στο διάβασμα και στις υπόλοιπες υποχρεώσεις του σπιτιού, μεταφέρει όλη την πίεση και το χρονικό άγχος στο παιδί. Όλη αυτή η πίεση μπορεί να κάνει το παιδί να αντιδράσει και να μην θέλει να φάει το φαγητό του.
Τι μπορείτε να κάνετε λοιπόν όταν το παιδί σας δεν θέλει να φάει το φαγητό του και πώς θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε;
Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι δεν θα πρέπει οι γονείς να μαγειρεύουν κάτι που αρέσει στα παιδιά και εκείνοι να τρώνε κάτι άλλο.
Πρέπει να ταΐζουμε το παιδί με το ζόρι;
Να τα πιέσουμε για να φάνε όλο το φαγητό τους ή να τους αφήσουμε την επιλογή να φάνε όσο και όταν θέλουν;
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα παιδιά δεν πρέπει να πιέζονται να φάνε όλο το φαγητό τους και δεν πρέπει να μπουκώνονται με το ζόρι. Το παιδί πρέπει από πολύ νωρίς να πάρει το μήνυμα ότι τρώμε γιατί μας αρέσει, γιατί είναι ευχάριστο και να μην συνδέσει στο μυαλό του το φαγητό με κάτι καταναγκαστικό και ψυχαναγκαστικό επίσης. Ακόμη, οι ειδικοί συνιστούν τα μικρά και συχνά γεύματα προκειμένου να μην κινδυνεύσει το παιδί από το γεγονός ότι δεν τρέφεται σωστά. Προσπαθήστε η διατροφή του να είναι πλούσια σε μικρά και συχνά γεύματα, με στόχο τις τροφές που του δίνουν βιταμίνες και στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξή του.
Όταν το παιδί δεν τρώει φρούτα και λαχανικά
Πόσες φορές έχει προσπαθήσει να δώσετε φρούτα ή λαχανικά στο παιδί σας, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία; Φταίει το παιδί που δεν τρώει τίποτα, ο γονιός που δεν έχει την απαιτούμενη υπομονή, κανένας από τους δύο ή μήπως και οι δύο; Σε κάθε περίπτωση, το να ταΐσει κάποιος ένα παιδί θέλει υπομονή.
Άρνηση από ένστικτο
Το ότι αρνείται να φάει ένα παιδάκι φρούτα και κυρίως λαχανικά δεν είναι τυχαίο. Στην πραγματικότητα, καθοδηγούμενα από το ένστικτο επιβίωσης, αποφεύγουν ό,τι δεν έχει ωραία υφή, μυρωδιά, εικόνα και γεύση.
Τι μπορεί να συμβεί σε ένα παιδάκι όταν δεν τρώει φρούτα και λαχανικά; Και οι δύο αυτές ομάδες είναι πολύ πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά που βοηθούν καθοριστικά στην υγεία και τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών. Ένα παιδί που δεν τρώει φρούτα και λαχανικά, θα έχει προφανώς πολύ χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, βιταμινών A, C και φυλλικού οξέος, μαγνησίου και καλίου, μεταξύ άλλων. Η μικρή πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να προκαλέσει βραχυπρόθεσμα, γαστρεντερικά προβλήματα, όπως π.χ. δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, στομαχικές διαταραχές και δυσπεψία. Επιπλέον, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά.
Πιο συγκεκριμένα, η βιταμίνη Α είναι πολύ σημαντική για την υγεία των οφθαλμών, την ενίσχυση της ανοσοποιητικής λειτουργίας και την ομαλή σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Η έλλειψη βιταμίνης C συνεπάγεται αίσθημα κόπωσης, αδυναμία, οδοντικά προβλήματα, ξηροδερμία και μειωμένη απορρόφηση του σιδήρου των τροφίμων. Το φυλλικό οξύ είναι πολύ σημαντικό για την ομαλή ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος και την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Το μαγνήσιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, τα οστά, τους μύες, την καρδιά και τα νεύρα. Τέλος, το κάλιο βοηθά στην ανάπτυξη δυνατών οστών και στην ομαλοποίηση της αρτηριακής πίεσης.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν σημαντικά θρεπτικά στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται σε συνιστώμενες ποσότητες, ώστε εξασφαλίζεται η ομαλή πορεία της – κατά τ’ άλλα εύθραυστης – ανάπτυξης του παιδιού.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η γνωριμία με τα φρούτα και τα λαχανικά στο παιδί πρέπει να αρχίσει νωρίς, δίνοντάς του ποικιλία τροφίμων. Παρότι τα βρέφη συνήθως αρέσκονται στη φρουτόκρεμα, όταν καθίσουν στο τραπέζι, αυτό που βλέπουν πως τρώνε οι γονείς επηρεάζει σημαντικά τις προτιμήσεις τους.
Αν οι γονείς δεν σερβίρουν λαχανικά, δεν πρέπει να περιμένουμε τα μωρά να ζητήσουν σαλάτα μαζί με το καλοψημένο κρέας τους. Έχει υπολογιστεί ότι πρέπει να σερβιριστεί στο πιάτο τους μια κουταλιά αρακά για 10-15 φορές πριν καν το δοκιμάσουν!
Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να εισάγουμε τα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή του παιδιού μεταξύ 2ουκαι 4ουέτους, καθώς τότε είναι πιο δεκτικά στις γευστικές δοκιμές σε σχέση με το διάστημα 4 έως 8 ετών. Ειδικότερα, μετά τα 4 έτη, θα ζητήσουν πιο δύσκολα να δοκιμάσουν κάτι, οπότε οι προσπάθειες μας θα είναι επίπονες και πιθανόν αγχώδεις.
Πρακτικοί τρόποι για να τα καταφέρετε
Ένα κόλπο που συνήθως πιάνει είναι να βρείτε συνταγές για τα τρόφιμα που στα παιδιά αρέσει ήδη να τρώνε που επιτρέπουν την προσθήκη φρούτων ή λαχανικών.
Φρούτα
Ο πιο απλός τρόπος για να δώσετε φρούτα στο παιδί είναι ένας 100% φυσικός χυμός, αντί για κάποιο αναψυκτικό. Βέβαια, το να φάει ολόκληρο το φρούτο είναι καλύτερο γιατί θα πάρει και τις φυτικές ίνες. Ωστόσο, να θυμάστε ότι τα σνακ από φρούτα και ποτά από τεχνητά φρούτα δεν αντιστοιχούν σε μερίδα φρούτου.
Επίσης, αξίζει να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
• Αφήστε τα παιδιά να διαλέξουν τα φρούτα που θέλουν αυτά να φάνε, όταν πηγαίνετε για ψώνια.
• Ανακατέψτε κομμάτια φρούτων με γιαούρτι.
• Φτιάξτε smoothiesμε φρούτα και γάλα.
• Σερβίρετε τους μια φρουτοσαλάτα ως επιδόρπιο ή σνακ.
• Φτιάξτε τους ένα μίγμα φρούτων με σταφίδες, ξηρούς καρπούς και δημητριακά.
• Προσθέστε ψιλοκομμένα φρούτα, π.χ. μπανάνα, στα δημητριακά τους.
• Δοκιμάστε τα αποξηραμένα φρούτα.
• Ανακατέψτε κομμάτια φρούτων σε ζελέ.
Λαχανικά
Το να καταφέρει κάποιος ένα παιδί να φάει λαχανικά είναι μια ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση. Απαιτείται δημιουργικότητα, ειδικά στο καμουφλάρισμα των λαχανικών σε διάφορες συνταγές, π.χ. σάλτσα ζυμαρικών, σούπες, κοκκινιστά, ομελέτες, πίτσα κ.α.
Θα μπορούσατε να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
• Προσφέρετε κομμένα σε ραβδάκια, τραγανά λαχανικά.
• Χρησιμοποιήστε blender για να προσθέσετε λαχανικά σε σούπες και σάλτσες ή σερβίρετέ τα ως πουρέ στην άκρη του πιάτου.
• Ανακατέψτε μικρά κομμάτια λαχανικών με ρύζι ή ζυμαρικά και τυρί.
• Αφήστε το παιδί να προετοιμάσει το γεύμα του.
• Σερβίρετε στα παιδιά κάθε μέρα ένα πιάτο με πολλά χρώματα, όπως λαχανικά, ρύζι ή πατάτα.
• Σχεδιάστε στο πιάτο τους ένα χαρούμενο πρόσωπο με το φαγητό που πρέπει να φάνε.
• Φτιάξτε τους κέικ καρότου.
• Φυτέψετε λαχανικά σε κάποια γλάστρα ή ακόμα καλύτερα σε τμήμα του κήπου εάν έχετε, ώστε τα παιδιά μπορούν να φάνε τα λαχανικά που θα βλέπουν πώς μεγαλώνουν.
• Επισκεφθείτε μαζί τους τη λαϊκή αγορά.
Πώς θα μάθω το παιδί μου να τρώει σωστά;
Σας προτείνω να παίξετε με τα χρώματα και να δημιουργήσετε σχεδιάκια στο πιάτο!
Μια άλλη συμβουλή είναι να πείτε ιστορίες με τα φαγητά!
Αν εσείς έχετε άγχος που το παιδί σας για παράδειγμα δεν τρώει αρακά, τότε κάθε φορά που του μαγειρεύετε αρακά, του μεταφέρετε ένα τεράστιο άγχος που το παιδάκι σας το εκλαμβάνει ως μεγάλη πίεση και συχνά ως άρνηση.
Θα ακουστεί λίγο σκληρό, αλλά όταν πρόκειται να δώσετε στο παιδάκι σας ένα πιάτο που ξέρετε ότι ίσως δεν το θέλει πολύ ωστόσο είναι απαραίτητο για τη διατροφή του, μην του δώσετε πριν κάποιο σνακ που θα του κόψει την πείνα!
Αν το παιδί σας δεν αγαπάει για παράδειγμα πολύ τα λαχανικά, επιλέξτε να τα σερβίρετε σε μορφή σάλτσας για τα μακαρόνια ή ακόμα και επάνω σε σπιτική πίτσα!
Η λέξεη "σουβλάκι" από μόνη της είναι τόσο ελκυστική! Δημιουργήστε "σουβλάκια" λαχανικών ή σουβλάκια ψαριού για να πείσετε το παιδάκι σας να αγαπήσει όλες τις τροφές!
Κάποιοι βασικοί κανόνες θα κάνουν το παιδάκι σας να νιώσει πως δεν μπορεί να παρεκκλίνει από το μενού που θα φάει η μαμά και ο μπαμπάς!
Αν το παιδάκι σας δεν τρώει μπρόκολο, μην του δώσετε ένα πιάτο γεμάτο μπρόκολο. Σερβίρετε μια μικρή ποσότητα και μόλις την καταναλώσει αφού το επιβραβεύσετε δώστε κάτι που του αρέσει! Την επόμενη φορά αυξήστε λίγο την ποσότητα και πολύ σύντομα θα φτάσετε στην επιθυμητή μερίδα!
Φαγητό και ανορεξία
Το παιδί σας τις τελευταίες ημέρες δεν έχει όρεξη για φαγητό...Αναρωτιέστε τι του συμβαίνει και πώς πρέπει να αντιμετωπίσετε την κατάσταση;
Η ανορεξία μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά ή απότομα, συνήθως όμως παρουσιάζεται έπειτα από κάποιο γεγονός, όπως κάποια ασθένεια, εμβολιασμό και είναι παροδική.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η άρνηση του παιδιού να φάει συνδέεται με την έντονη επιθυμία του να κυριαρχήσει στο περιβάλλον, κάτι που προκαλεί την αντίδραση της μητέρας, η οποία αρχίζει να το πιέζει. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: άρνηση του βρέφους να φάει, άγχος της μητέρας, ένταση και πίεσή της προς το παιδί για να φάει, πιο έντονη άρνηση του παιδιού και ούτω καθεξής.
Αυτή η κατάσταση έχει ως συνέπεια να δημιουργείται και να εγκαθίσταται σταδιακά η αρνητική στάση του παιδιού προς την τροφή και φυσικά μια αντίθεση ανάμεσα σε εκείνο και τη μητέρα. Εξάλλου, αυτοί είναι οι δύο πρωταγωνιστές της ιδιαίτερης σχέσης αντίθεσης και αντίδρασης. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, διαπιστώνουμε ότι η μητέρα εμφανίζει εμμονή στο τάισμα του παιδιού. Χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους και τεχνάσματα κάθε φορά. Άλλοτε προσπαθεί να το ευχαριστήσει, να παίξει και να κάνει γενικά οτιδήποτε για να του προσελκύσει το ενδιαφέρον.
Άλλοτε περιμένει να είναι νυσταγμένο ή ακόμα φτάνει στο σημείο να του κρατά τα χέρια προσπαθώντας να του ανοίξει το στόμα. Συχνά, αυτή η προσπάθεια καταλήγει σε εμετό. Αναμφίβολα, το παιδί βγαίνει "νικητής" απ’ αυτή τη "μάχη" και η μητέρα εξαντλημένη και απαισιόδοξη.
Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η ανορεξία είναι ανεξάρτητη από την ανάπτυξη του βρέφους. Αυτό συνεχίζει να μεγαλώνει και συχνά να παχαίνει. Σπάνια είναι τόσο σοβαρή, ώστε να διαταράξει την ανάπτυξη της καμπύλης του βάρους ή του ύψους του βρέφους. Παράλληλα, η ανορεξία μπορεί να συνοδεύεται από δυσκοιλιότητα.
Ενδεχομένως, το παιδί να δέχεται την τροφή από συγκεκριμένα άτομα, όπως ο πατέρας, ή η γιαγιά. Άλλοτε αρνείται όλες τις στερεές τροφές και προτιμά να πίνει υγρά, όπως γάλα, και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, με αποτέλεσμα τον αποπροσανατολισμό των γονιών, που δε θεωρούν ότι αυτή η επιλογή διατροφής συνιστά ένδειξη ανορεξίας.
Τα συναισθήματα της μητέρας
Η μητέρα βιώνει αυτήν τη συμπεριφορά ως άμεση άρνηση επικεντρωμένη στην ίδια. Αγωνιά και δεν έχει πια την απαραίτητη υπομονή. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, το γεύμα παύει να αποτελεί κάλυψη της ανάγκης του παιδιού για τροφή, ικανοποίηση, τρυφερότητα και εξελίσσεται σε πηγή άγχους και για τους δυο, μητέρα και παιδί. Δυστυχώς, το άγχος αυτό στην προκειμένη περίπτωση ξεκινά από τη μητέρα. Η ψυχολογική προέκταση της άρνησης και η συγκρουσιακή κατάσταση που αυτή υποδηλώνει, γίνονται πιο φανερές όσο το παιδί μεγαλώνει.
Ποια είναι η εξέλιξη
Στις περισσότερες περιπτώσεις και εφόσον οι γονείς έχουν ζητήσει τη βοήθεια ειδικού, οι δυσκολίες γρήγορα ελαττώνονται. Ωστόσο, αν η κατάσταση παραμένει για μακρό χρονικό διάστημα, μπορεί να μετατραπεί σε χρόνια. Το παιδί αναπτύσσεται κανονικά αλλά παραμένει αδύνατο. Παρά την εμφάνισή του, είναι αρκετά ζωηρό, συχνά με μεγάλη φυσική αντοχή. Με την πάροδο των χρόνων, η άρνηση αυτή μπορεί να μετατοπιστεί από την οικογένεια στο σχολείο με τη μορφή της σχολικής άρνησης ή αδιαφορίας. Να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις τα κίνητρα των γονιών για την επίσκεψη σε ειδικό είναι τελείως διαφορετικά από τα πραγματικά αίτια της ανορεξίας του παιδιού, και συχνά αναφέρουν ως ανησυχητικό σύμπτωμα μεμονωμένα κάποιους εμετούς του παιδιού ή ανεξήγητους κοιλόπονους.
Στην περίπτωση που η ανορεξία έχει εδραιωθεί, η θεραπευτική παρέμβαση θα μπορούσε να επικεντρωθεί στη διαφοροποίηση του "βίαιου κύκλου", βοηθώντας αφενός τη μητέρα να αντέξει την άρνηση του παιδιού και αφετέρου να του δώσει το κατάλληλο κίνητρο, ώστε να αναζητήσει μόνο του την τροφή.
Πρέπει να τονιστεί πάντως ότι η όρεξη του μικρού παιδιού δεν είναι πάντα σταθερή, γεγονός που εξηγεί τις παροδικές αρνήσεις του. Είναι, λοιπόν, φρόνιμο να μην προβαίνουν σε βιαστικά συμπεράσματα και να θεωρούν ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα μόνο και μόνο επειδή το παιδί κατά καιρούς παρουσιάζει μειωμένη όρεξη.
Η ανορεξία συχνά υποχωρεί αν:
• Γίνουν ελαστικοί οι κανόνες που αφορούν τη διατροφή του παιδιού.
• Ηρεμήσει η μητέρα και αλλάξει τη νοοτροπία και τη στάση της.
• Αποφεύγονται οι τροφές που δεν αρέσουν στο παιδί.
• Του δίνουν μικρότερες ποσότητες, ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι με την άρνηση του.
• Τρώνε όλοι μαζί, γιατί το φαγητό, εκτός από την ικανοποίηση της πείνας, προϋποθέτει και συναισθηματική συναλλαγή.
• Αποφεύγονται οι εντάσεις ή οι κριτικές του τύπου "μην τρως με τα χέρια", 'πιάσε καλά το πιρούνι" κατά τη διάρκεια του φαγητού.
• Δεv το πιέζουν να τρώει, κυνηγώντας το με το κουτάλι.
Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως φανεί χρήσιμη μια συμπληρωματική θεραπεία που θα χορηγήσει ο παιδίατρος και η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο για την όρεξη ή ως κατευναστικό, προκειμένου να απαλύνουμε την άρνηση του παιδιού.
Μερικές μορφές ανορεξίας χρειάζονται μια πιο βαθιά διερεύνηση των προσωπικών προβλημάτων της μητέρας, που την έχουν οδηγήσει να υπερτιμήσει τη λήψη τροφής. Μπορεί να πρόκειται για ενοχή, επειδή δε διατρέφει όπως θα έπρεπε το παιδί της ή να οφείλεται στην ικανοποίηση που βιώνει από τη σχέση αυτής καθαυτής της αντίθεσης.
Συμπερασματικά, οι διαταραχές στη διατροφή εμφανίζονται σταδιακά και κατά κανόνα- αλλά όχι πάντα-, έχουν ως βασική αιτία την πίεση του οικογενειακού περιβάλλοντος, που επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε κάποιες οικογένειες οι σχέσεις παιδιού – γονιών οργανώνονται γύρω από τα γεύματα με τρόπο εξαιρετικά συγκρουσιακό, επιτρέποντας την ψυχοπαθολογία να εκδηλωθεί ελεύθερα μέσα από την άρνηση του παιδιού.
Να μη λησμονούμε ότι η απώλεια της όρεξης μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας οργανικής ασθένειας. Η διαταραχή της, όμως, δεν έχει κάποιο παθολογικό υπόβαθρο που να την αιτιολογεί και είναι ψυχολογικής φύσεως.
