Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2019

ΠΑΠΠΟΥΣ – ΓΙΑΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ



Τα παιδιά κατά την συναναστροφή τους με τους παππούδες και τις γιαγιάδες, αντλούν σημαντικά εφόδια για την ανάπτυξη και την ψυχοσύνθεσή τους όμως με τους σημερινούς ρυθμούς της καθημερινότητάς μας θα πρέπει να προβληματιστούμε για τα εξής: μήπως αν και νέοι αποφασίζουμε να γίνουμε γονείς έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι θα έχουμε τη βοήθεια των παππούδων και θα αφήνουμε τα παιδιά να μεγαλώνουν στο σπίτι μαζί τους ; Μήπως με αυτή την τακτική αλλοιώνεται η σχέση μας με το παιδί μας και απομακρυνόμαστε από αυτό; Μήπως εκμεταλλευόμαστε την ύπαρξη των παππούδων για να αφοσιωθούμε περισσότερο σε άλλες υποχρεώσεις και ενδιαφέροντά μας παρά στο παιδί μας;

Όταν για κάποιους γονείς αποτελεί αναγκαστική λύση για να μπορέσει ειδικά η νέα μαμά να συντονίσει και να ανταποκριθεί και στις υπόλοιπες υποχρεώσεις της,  προσπαθήστε να το περιορίζετε αν δεν μπορείτε να το αποφύγετε. Απαιτήστε να ακολουθεί το παιδί σας το πρόγραμμα που έχετε φτιάξει μαζί του, να εφαρμόζονται οι κανόνες που έχετε θέσει ως οικογένεια και φυσικά να έχετε πλήρη ενημέρωση για όσα συμβαίνουν και αφορούν το παιδί σας κατά τη διάρκεια της απουσίας σας.

Ο παππούς και η γιαγιά είναι σίγουρα το καλύτερο υποκατάστατο όταν οι γονείς δεν μπορούν να είναι με τα παιδιά , όμως όταν τα παιδιά είναι μέχρι και τριών χρονών επιλέξτε να τα αφήσετε με τους παππούδες μόνο για σοβαρούς λόγους όπως επαγγελματικές υποχρεώσεις. Διαφορετικά βρείτε τρόπο να μοιράζετε με τον σύντροφό σας τις ώρες της ημέρα ,ώστε αν είναι εφικτό να μην συμπίπτει καθημερινά το ωράριό σας προκειμένου να είναι ένας από τους δυο τουλάχιστον περισσότερες ώρες με το παιδί. Αν πάλι ούτε αυτό είναι εφικτό ορίστε αυστηρά τις ώρες που θα περνάτε χρόνο με το παιδί γιατί όσο καλή πρόθεση και να έχουν οι γύρω σας, γονείς του παιδιού είστε εσείς και μόνο εσείς.

Αν ωστόσο χρειάζεται να αφήνετε τα παιδιά σας σε εκείνους, θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι θα πρέπει να έχετε θέσει τα δικά σας όρια και να μην παρεξηγηθεί η κίνηση σας και ξαφνικά να νοιώσετε ότι σας βάζουν στην άκρη.

Πολλές γιαγιάδες, κυρίως με έντονο ταμπεραμέντο, απαιτούν να αναμειγνύονται στην ανατροφή των εγγονιών τους, γιατί θεωρούν πως, επειδή είναι μεγαλύτερες, ''ξέρουν'' και ''κάνουν'' πάντα το σωστό. Το αποτέλεσμα είναι να ακυρώνουν τη μητέρα, η οποία ξαφνικά έρχεται σε πολύ δύσκολη θέση.

Έρευνες έχουν αναδείξει προβλήματα που προκύπτουν από την παρεμβατικότητα των παππούδων στην ανατροφή των παιδιών. Η «κοινή γραμμή» στην ανατροφή που χρειάζεται να ακολουθούν οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες, είναι σημαντική, σύμφωνα με τους ειδικούς. Πολλοί παππούδες και γιαγιάδες διαφωνούν με τον τρόπο που κάποιοι κανόνες εφαρμόζονται από τους γονείς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τους τροποποιούν ή ακόμα και να τους αλλάζουν τελείως. Λογικό επακόλουθο είναι το παιδί να μπερδεύεται, μην ξέροντας ποιον κανόνα να ακολουθήσει ή ποιο είναι τελικά το πρόσωπο αναφοράς στην οικογένειά του, και τελικά να επιλέγει και να ακολουθεί αυτόν που ανταποκρίνεται στις δικές του επιθυμίες.

Η αλήθεια είναι πως «καθήκον» των παππούδων είναι να διασκεδάζουν και να φροντίζουν τα εγγόνια τους, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο του γονέα. Στην περίπτωση που δεν συμβαίνει αυτό, συνήθως δημιουργείται σύγχυση ρόλων και οι παππούδες αποκτούν δικαιώματα να παρεμβαίνουν στα του σπιτιού και της οικογένειας. Σημαντικό ρόλο παίζει η στάση που θα κρατήσει το νέο ζευγάρι, προκειμένου να αποφευχθούν συγκρούσεις και προστριβές που θα είναι εις βάρος όλων. Πολλές φορές, οι ίδιοι οι γονείς επιτρέπουν την υπεραπασχόληση των παππούδων με τα μικρά, γιατί πολύ απλά έτσι βολεύονται! Κι όταν πάει κάτι στραβά, διαμαρτύρονται και ενοχοποιούν τους παππούδες-γιαγιάδες. Οι γονείς, όμως, θα πρέπει να έχουν πάντα τον πρώτο λόγο στην τήρηση της πειθαρχίας και του προγράμματος, όπως και στον καθορισμό των υποχρεώσεων και των ευθυνών των παιδιών μέσα στο σπίτι.

Οι παππούδες, από την άλλη, πρέπει να είναι ξεκούραστοι ώστε να διασκεδάζουν τα εγγόνια, χωρίς να υπάρχει η καθημερινή τριβή των παρατηρήσεων ή η προσπάθεια διαπαιδαγώγησης. Είναι εκείνοι που θα τα πάνε βόλτα, θα τα κρατήσουν κάποιο Σαββατοκύριακο διασκεδάζοντάς τα ή κάποιο βράδυ για να διευκολύνουν την έξοδο των γονιών. Έτσι, έχουμε ξεκούραστους γονείς που μπορούν να έχουν και προσωπική ζωή, χαρούμενα παιδιά που τα μεγαλώνουν ξεκούραστοι άνθρωποι, και ευτυχισμένους παππούδες που έχουν μια θετική απασχόληση και έναν πραγματικό σκοπό ύπαρξης στην τρίτη ηλικία.

Μήπως οι παππούδες τα κακομαθαίνουν;

Ως γονείς, μπορεί να ήταν αυστηροί. Από τη στιγμή, όμως, που θα αποκτήσουν εγγονάκι, μεταμορφώνονται!

Ποια λάθη κάνουν ο παππούς και η γιαγιά και με ποιον τρόπο μπορείτε να διαχειριστείτε την κατάσταση;

-Δεν λένε ποτέ «όχι» σε όσα τους ζητούν τα παιδιά (τους αγοράζουν ό,τι ζητήσουν, τους μαγειρεύουν τα φαγητά που επιθυμούν κ.ο.κ.). 
-Ακυρώνουν τους γονείς (και, μάλιστα, μπροστά στο παιδί) αντιλέγοντας σε κάτι που θα πουν στο παιδί τους, όπως «Πρέπει...» ή «Είναι καλό...», με τη γνωστή φράση «Άσ' το, παιδί είναι!». 
-Πολλές φορές, λόγω της ηλικίας τους, δεν έχουν την αντοχή να παίξουν μαζί τους, με αποτέλεσμα να τα αφήνουν με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση, αρκεί να μην τους ενοχλούν και να είναι ήσυχα. 
-Δωροδοκούν τα παιδιά με ακατάλληλα σνακ προκειμένου να πάψουν να διαμαρτύρονται.
-Δεν θέτουν όρια οι ίδιοι, αποφεύγοντας να χαλάσουν την καλή εικόνα των αγαπημένων παππούδων προς τα παιδιά, με αποτέλεσμα αυτά να συμπεριφέρονται ανεξέλεγκτα, είτε χτυπώντας τους άλλους είτε καταστρέφοντας αντικείμενα είτε λέγοντας απαγορευμένες λέξεις και κάνοντας πράγματα που δεν επιτρέπουν οι γονείς. 

Τι να κάνετε για να καταλάβουν πως είναι οι παππούδες και όχι οι γονείς:

Οι παππούδες είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας και συμμετέχουν με τον τρόπο τους στην ανατροφή των παιδιών. Ωστόσο, οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια πρέπει να είναι ξεκάθαροι.  Μια ήρεμη συζήτηση με τη μητέρα σας ή και τους δύο παππούδες μαζί, είναι απαραίτητη όταν εκείνοι αρχίζουν να συμπεριφέρονται στο παιδί κτητικά ή διαφορετικά απ’ ό,τι θα θέλατε. Το πιο ασφαλές, βέβαια, είναι ο καθένας να συμβουλεύει και να καθοδηγεί τους δικούς του γονείς. Έτσι, θα αποφευχθούν παρεξηγήσεις . Εξηγήστε στους παππούδες πως, αν κάποια συμπεριφορά του παιδιού τούς προβληματίζει, είναι προτιμότερο να συμβουλευτούν τους γονείς για το τι πρέπει να κάνουν, παρά να αγχωθούν μέχρι να βρουν μόνοι τους τι είναι καλύτερο για το παιδί.

Μιλήστε με μια φωνή:

Ο σύντροφός σας και εσείς θα πρέπει εξαρχής να συμφωνείτε στους κανόνες που θα θέσετε στους δικούς σας ή στους δικούς του γονείς. Και, φυσικά, μη βάλετε ποτέ το παιδί να πάρει θέση ανάμεσα στα «θέλω» τα δικά σας και αυτά των παππούδων του.  Βάλτε σαφή όρια: Θέστε τους δικούς σας κανόνες και πρόγραμμα, επιτρέποντας ωστόσο, κάποιες φορές, κι αν είναι απαραίτητο, μια ελαστικότητα. Για παράδειγμα, επιτρέψτε στα παιδιά σας να δουν μισή ώρα παραπάνω τηλεόραση στη γιαγιά και στον παππού, αλλά ξεκαθαρίστε ότι αφενός μεν τα προγράμματα που θα παρακολουθούν να είναι κατάλληλα για την ηλικία τους, αφετέρου δε θα πρέπει να συμμορφώνονται με μια συγκεκριμένη ώρα για βραδινό ύπνο.

«Εκμεταλλευτείτε» την αδυναμία τους:

Κατευθύνετε την ελαστικότητα που δείχνουν οι παππούδες προς όφελος δικό σας, αλλά και των παιδιών. Για παράδειγμα, αφού ξέρετε ότι πρόκειται να πάρουν δώρα στα παιδιά σας, δώστε τους ιδέες για το τι να αγοράσουν, τι να προτιμήσουν και τι να αποφύγουν.

Τα «υπέρ»:

Σύμφωνα με τους ειδικούς,  η συμμετοχή των παππούδων και γιαγιάδων στο μεγάλωμα των εγγονιών είναι σημαντική. Εκτός από πολλά άλλα καλά, τους δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία να διορθώσουν λάθη που ενδεχομένως έκαναν με την ανατροφή των δικών τους παιδιών. Οι τύψεις και οι ενοχές που μπορεί να τους βασανίζουν από λανθασμένες κινήσεις του παρελθόντος, ενέργειες, συμπεριφορές, βρίσκουν διέξοδο και απαλύνονται μέσα από το μεγάλωμα των εγγονιών τους. 

Επίσης, ας σκεφτούμε ότι οι παπούδες χαίρονται την παιδική παρουσία περισσότερο τώρα, γιατί συνήθως, όταν αυτοί είχαν το γονεϊκό ρόλο, δεν είχαν το χρόνο ή την ψυχική ηρεμία να απολαύσουν 100% τα παιδιά τους κι έτσι τώρα και νιώθουν πιο ολοκληρωμένοι. 

Η σχέση του παιδιού με τον παππού και τη γιαγιά χαρακτηρίζεται από ζεστασιά και οικειότητα. Αυτό βοηθά το παιδί, γιατί στη ζωή του υπάρχουν δύο πρόσωπα στα οποία μπορεί να μιλήσει πιο ανοιχτά και να εμπιστευτεί. Η υγιής σχέση που δημιουργείται στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωσή του, γεγονός που σημαίνει ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες εξακολουθούν να συμμετέχουν στη ζωή των εγγονιών τους.  Τα οφέλη για τα εγγόνια που μεγαλώνουν με έντονη την παρουσία των παππούδων και των γιαγιάδων δεν σταματούν εδώ. Ο χρόνος που περνούν μαζί είναι πολύτιμος, αφού αποκομίζουν την επίγνωση του ποιοι είναι και από πού προέρχονται.

Μαθαίνουν, δηλαδή, τις ρίζες τους και αυτό μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη μετέπειτα ανάπτυξη και εξέλιξή τους. Είναι σημαντικό για όλους μας να γνωρίζουμε το «οικογενειακό μας δέντρο», καθώς και το προσωπικό μας ιστορικό. Τα «κατά» Μπορεί να ακούγεται ιδανικό το να μεγαλώνουν οι γονείς μας το παιδί που φέραμε στη ζωή, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι πάντα έτσι.

Πρέπει να είναι ξεκάθαρο σε όλα τα μέλη της οικογένειας ότι η συμμετοχή του παππού και της γιαγιάς στο μεγάλωμα των εγγονιών τους είναι εθελοντική. Η υποχρεωτική ανάθεση ενός ρόλου μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα.  Χρειάζεται, λοιπόν, πρώτα οι γονείς να εξετάσουν την ικανότητά τους σε όλα τα επίπεδα (την προθυμία του παππού και της γιαγιάς, την κατάσταση της υγείας τους, τη διάθεσή τους να συνεργαστούν με τους γονείς κ.ο.κ.) πριν τους αναθέσουν έναν τόσο σημαντικό ρόλο. Άλλωστε, η συμβολή τους στην ανατροφή των εγγονιών τους μπορεί να γίνει και με άλλον τρόπο, όπως με την εξιστόρηση μιας πραγματικής ιστορίας, ενός παλιού παραμυθιού ή με την εκμάθηση ενός παιχνιδιού που έπαιζαν οι ίδιοι στην παιδική τους ηλικία.

Στα παιδιά αρέσει να ακούνε ιστορίες, να «ταξιδεύουν» σε άλλους κόσμους και να μαθαίνουν καινούργια πράγματα. Έτσι, οι παππούδες και οι γιαγιάδες συμμετέχουν ενεργά στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των εγγονιών τους. Είναι υποχρεωμένοι οι παπούδες-γιαγιάδες να... βοηθάνε;  Όπως προαναφέραμε, οι παππούδες-γιαγιάδες δεν είναι υποχρεωμένοι να... «θυσιάζονται» για τα παιδιά τους και, κατ’ επέκταση, για τα εγγόνια τους. Ό,τι κάνουν, το κάνουν από περίσσια αγάπη - και μάλιστα, αρκετά συχνά, χωρίς αναγνώριση. Ο ρόλος τους και η συμβολή τους στο μεγάλωμα των εγγονιών τους είναι προαιρετικά και όχι υποχρεωτικά.

Πολλοί γονείς κάνουν πολλά παράπονα για τους παππούδες και τις γιαγιάδες των παιδιών τους. Όπως για παράδειγμα, ότι τα κακομαθαίνουν δίνοντας τους τροφές που οι ίδιοι απαγορεύουν στα παιδιά τους. Ότι τα ξυπνάνε νωρίτερα ή αργότερα από ότι οι ίδιοι συνηθίζουν.

Δεν τα αφήνουν να φορέσουν ότι ρούχα θέλουν ή το αντίθετο, τα έχουν πολλές ώρες στη θάλασσα το καλοκαίρι και δεν τους βάζουν ανά τακτά διαστήματα αντιηλιακό, ότι τα βάζουν μεσημέρι για ύπνο κλπ κλπ

Κακά τα ψέματα, απο τη στιγμή που αναλαμβάνουν τη φύλαξη των παιδιών, οι παπουδες έχουν και το λόγο στη δικη τους διαπαιδαγωγηση. Εξαλλου, δεν ειναι  υποχρεωμένοι να μας εξυπηρετούν, όταν θέλουμε, όπως θέλουμε και όπου θελουμε.

Δεν είναι υπηρέτες μας, είναι άνθρωποι με συναισθήματα, και προπάντων δεν είναι ξένοι ή απλά αναπληρωματικοί. Είναι πάνω από όλα οι δικοί μας γονείς και καλό θα είναι να δούμε τα πράγματα στη πραγματική τους διάσταση.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που εντοπίζεται όμως, είναι στο ότι ο εγωισμός μας απέναντι στο ρόλο των πεθερικών και όχι στο ρόλο των παππούδων και των γιαγιάδων, μπορουν να φέρουν άσχημα αποτελέσματα. Θα πρέπει να υπάρχει ίδια γραμμή και στις δυο οικογένειες και όχι διαχωρισμός.

Τελικά, τι είναι ο παππούς και η γιαγιά για τα παιδιά ? Αγάπη, γνώσεις, παιχνίδι, γλυκά, μυστικά απο τη μαμά και τόσα άλλα....σίγουρα όμως χρειάζονται όρια και κανόνες.

Ωστόσο, όσο καλός είναι ο χρόνος που περνάει το παιδί με τους παπούδες του, άλλο τόσο είναι και η επαφή μαζί σας. Γιατί εσείς είστε οι γονείς του.
Εσείς πρέπει να περνάτε χρόνο μαζί του, να λύνετε απορίες, να αντιμετωπίζετε τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς του, να είστε απλά δίπλα του για να γίνει ένας ολοκληρωμένος σωματικά και ψυχικά άνθρωπος.

Γιατί να (μην) στείλουμε το παιδί διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά:

Κάποιοι γονείς το θεωρούν «λύση ανάγκης». Κάποιοι άλλοι ευκαιρία να περάσουν λίγες μέρες μόνοι τους και κάποιοι τρίτοι ένα όνειρο καλοκαιρινό γεμάτο χατίρια και άδειο από κανόνες. Τα περισσότερα παιδιά συντάσσονται με τους τελευταίους. Και έχουν απόλυτο δίκιο.

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να στείλουμε το παιδί μας διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά;

Από την προσχολική ηλικία λοιπόν, από τα 3 περίπου χρόνια, το παιδί μπορεί να μείνει μαζί τους και να περάσει και πολύ πολύ όμορφα μάλιστα, δημιουργώντας τις «δικές τους στιγμές» που θα μείνουν χαραγμένες στο μυαλουδάκι του και θα αναζητά καθώς μεγαλώνει να περάσει και πάλι χρόνο μαζί τους.

Τι κάνουμε αν δούμε ότι το παιδί δυσκολεύεται να μας αποχωριστεί;

Πρόκειται για μία κατάσταση όπου αν το παιδί δεν έχει φύγει ποτέ από την αγκαλιά της μαμάς, ίσως τα πράγματα να μην είναι και τόσο εύκολα στην αρχή με το άγχος αποχωρισμού που θα δυσκολέψει την κατάσταση, σταδιακά όμως θα προσαρμοστεί. Για να γίνει αυτό πιο εύκολα, χρειάζεται το παιδί να είναι ενήμερο από πριν, να έχουν φροντίσει δηλαδή οι γονείς να του εξηγήσουν ότι θα μείνει λίγες μέρες μακριά τους αλλά θα είναι με τον παππού και τη γιαγιά – τους δικούς τους γονείς που ξέρουν πως θα του παρέχουν ασφάλεια, όπως έκαναν και με εκείνους! Άλλωστε, θα είναι για λίγες μέρες, θα μιλάνε στο τηλέφωνο ή και μέσω διαδικτύου – τώρα πια η τεχνολογία έρχεται και διευκολύνει και τέτοιου είδους καταστάσεις! Επίσης, θα του εξηγήσουν τι θα κάνουν εκείνοι, όπως και τι θα συμβεί αν τελικά θέλει να φύγει! Θα φροντίσουν να έχει μαζί του τα αγαπημένα του παιχνίδια και κυρίως αυτά που «κουβαλάει» πάντα μαζί του.

Αν το παιδί δεν έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τους παππούδες, καλό είναι να μείνει τουλάχιστον ο ένας γονιός μαζί τους λίγες μέρες, ώστε να τους μάθει και να νιώσει ασφάλεια μαζί τους! Εννοείται βέβαια, πως δεν θα λυγίσουν αν την ώρα που φεύγουν το παιδί αρχίσει να κλαίει, ούτε όμως θα αρχίσουν οι ίδιοι να δακρύζουν…
Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο και δεν θέλει να μείνει με τους παππούδες μακριά από τις παρέες του, οι γονείς θα του εξηγήσουν με ηρεμία και όχι αυταρχισμούς τους λόγους που επιθυμούν να πάει με τον παππού και τη γιαγιά, ώστε να μην αισθανθεί πως απλά το τιμωρούν ή δεν θέλουν να το έχουν στα πόδια τους! Άλλωστε, μετά από λίγες μέρες το πιο σίγουρο είναι πως θα αρχίσει να απολαμβάνει τα …οφέλη του να μείνει μαζί τους!

Κάποιοι γονείς υποστηρίζουν ότι «παιδί κακομαθαίνει με την γιαγιά και τον παππού»:

Και τι έγινε αν κακομάθει και λίγο; Πάψτε να είστε τόσο αυστηροί, αφήστε τα παιδιά να …κακομάθουν μαζί τους! Αυτές θα είναι και οι γλυκές αναμνήσεις που θα κρατήσουν μεγαλώνοντας! Αφήστε τους να βρουν τους δικούς τους τρόπους και κώδικες επικοινωνίας και ας φάνε και λίγα γλυκά παραπάνω, ας κοιμηθούν και περισσότερες ώρες… Το πιο σημαντικό που παίρνουν τα παιδιά από τους παππούδες είναι η αγάπη τους και αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που κακομαθαίνουν, όπως λέει και ο λαός μας άλλωστε: «Του παιδιού μου το παιδί, δυο φορές παιδί μου!». Λίγους κανόνες μπορείτε βέβαια να θέσετε στους παππούδες όσον αφορά κυρίως τη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών και την παρακολούθηση τηλεόρασης. Να έχετε στο μυαλό σας πως τα παιδιά αναγνωρίζουν πολύ εύκολα και γνωρίζουν τι θα κάνουν με τους γονείς και τι με τους παππούδες, οπότε σχετικά εύκολα θα επιστρέψουν στην καθημερινότητα της πόλης με την επιστροφή τους…

Τι κάνουμε αν το παιδί δεν υπακούει στους παππούδες;

Εδώ έρχεται και μπαίνει στη μέση και το πώς οι ίδιοι έχουν μάθει το παιδί τους, αν του έχουν βάλει όρια, αν του έχουν μάθει τρόπους κλπ. Σίγουρα, θα έχουν φροντίσει πριν ακόμη το πάνε στους παππούδες να του έχουν εξηγήσει κάποια πράγματα και να έχουν μπει και συγκεκριμένοι κανόνες οριοθέτησης. Βέβαια, φεύγοντας οι γονείς, το παιδί που θα τους νιώθει μακριά, είναι πιθανό να προσπαθήσει να τραβήξει το όριο και να πειραματιστεί μαζί του, όπως άλλωστε είναι και φυσικό. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι παππούδες είναι μεν οι γονείς των γονιών που ξέρουν αλλά ας μην ξεχνάμε πως είναι και μεγάλοι άνθρωποι που δεν έχουν τις ίδιες αντοχές που έχουν οι νεότεροι. Έτσι, το παιδί για να απολαύσει τις μέρες αυτές, ας δώσει μια ευκαιρία στη σχέση αυτή που θα αναπτυχθεί μεταξύ τους και που θα αναπολεί μεγαλώνοντας…

Ποια είναι τα θετικά που αποκομίζει ένα παιδί περνώντας κάποιο διάστημα των διακοπών με την γιαγιά και τον παππού;

Νομίζω πως οι περισσότεροι έχετε θετικές παιδικές αναμνήσεις από εκείνους! Και πώς να μην έχετε άλλωστε εφόσον τα οφέλη είναι πολλαπλά:

-Το παιδί μαθαίνει να προσαρμόζεται στο διαφορετικό, να νιώθει ασφάλεια και να εμπιστεύεται άτομα που το αγαπάνε, απολαμβάνει τη μοναδικότητα της αγάπης
-Νιώθει την αποδοχή και όχι μόνο από τους γονείς του
-Δοκιμάζει το διαφορετικό
-Έρχεται σε επαφή με το «χθες» και τις παραδόσεις του που δυστυχώς χάνονται στα νεότερα χρόνια
-Μαθαίνει να λειτουργεί πέρα από τις γονεϊκές φτερούγες, ανακαλύπτοντας πτυχές ανεξαρτησίας
-Αυξάνει την αυτοεκτίμησή του φροντίζοντας τον εαυτό του και βλέποντας πως μπορεί να τα καταφέρει
-Κοινωνικοποιείται μέσα από τις παρέες του παππού και της γιαγιάς, καθώς συναναστρέφεται και άλλους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους.

Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2019

ΦΑΓΗΤΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ





Πολλά παιδιά αρνούνται να φάνε το φαγητό τους ή έχουν παραξενιές στο τι θα φάνε.
Οι περισσότεροι γονείς αγχώνονται και ακόμα περισσότερο οι γιαγιάδες μήπως το παιδί μείνει νηστικό. 

Κάποιοι γονείς φτάνουν στο σημείο να μαγειρεύουν δύο και τρία επιπλέον φαγητά προκειμένου να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των παιδιών τους και άλλοι τσακώνονται με τα παιδιά τους και τα πιέζουν να φάνε το φαγητό τους.

Τι κάνουμε λοιπόν όταν ένα παιδί είναι ιδιότροπο στις διατροφικές του επιλογές; Γιατί πρέπει κάθε μπουκιά να έρχεται σαν αποτέλεσμα μιας τεράστιας και επίπονης προσπάθειας;

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, πίσω από τέτοιες αρνήσεις για το φαγητό μπορεί κρύβεται κάτι βαθύτερο από μια απλή δυσαρέσκεια για ένα συγκεκριμένο πιάτο.  

Για παράδειγμα μια μητέρα που πιέζει το παιδί της να φάει, επειδή θέλει να τελειώνει με αυτή τη διαδικασία και να προχωρήσει στο διάβασμα και στις υπόλοιπες υποχρεώσεις του σπιτιού, μεταφέρει όλη την πίεση και το χρονικό άγχος στο παιδί.  Όλη αυτή η πίεση μπορεί να κάνει το παιδί να αντιδράσει και να μην θέλει να φάει το φαγητό του. 

Τι μπορείτε να κάνετε λοιπόν όταν το παιδί σας δεν θέλει να φάει το φαγητό του και πώς θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε; 

Οι ειδικοί τονίζουν ότι οι δεν θα πρέπει οι γονείς να μαγειρεύουν κάτι που αρέσει στα παιδιά και εκείνοι να τρώνε κάτι άλλο. 

Πρέπει να ταΐζουμε το παιδί με το ζόρι;
Να τα πιέσουμε για να φάνε όλο το φαγητό τους ή να τους αφήσουμε την επιλογή να φάνε όσο και όταν θέλουν;

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα παιδιά δεν πρέπει να πιέζονται να φάνε όλο το φαγητό τους και δεν πρέπει να μπουκώνονται με το ζόρι. Το παιδί πρέπει από πολύ νωρίς να πάρει το μήνυμα ότι τρώμε γιατί μας αρέσει, γιατί είναι ευχάριστο και να μην συνδέσει στο μυαλό του το φαγητό με κάτι καταναγκαστικό και ψυχαναγκαστικό επίσης. Ακόμη, οι ειδικοί συνιστούν τα μικρά και συχνά γεύματα προκειμένου να μην κινδυνεύσει το παιδί από το γεγονός ότι δεν τρέφεται σωστά. Προσπαθήστε η διατροφή του να είναι πλούσια σε μικρά και συχνά γεύματα, με στόχο τις τροφές που του δίνουν βιταμίνες και στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξή του.

Όταν το παιδί δεν τρώει φρούτα και λαχανικά
Πόσες φορές έχει προσπαθήσει να δώσετε φρούτα ή λαχανικά στο παιδί σας, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία; Φταίει το παιδί που δεν τρώει τίποτα, ο γονιός που δεν έχει την απαιτούμενη υπομονή, κανένας από τους δύο ή μήπως και οι δύο; Σε κάθε περίπτωση, το να ταΐσει κάποιος ένα παιδί θέλει υπομονή.

Άρνηση από ένστικτο
Το ότι αρνείται να φάει ένα παιδάκι φρούτα και κυρίως λαχανικά δεν είναι τυχαίο. Στην πραγματικότητα, καθοδηγούμενα από το ένστικτο επιβίωσης, αποφεύγουν ό,τι δεν έχει ωραία υφή, μυρωδιά, εικόνα και γεύση. 

Τι μπορεί να συμβεί σε ένα παιδάκι όταν δεν τρώει φρούτα και λαχανικά; Και οι δύο αυτές ομάδες είναι πολύ πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά που βοηθούν καθοριστικά στην υγεία και τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών. Ένα παιδί που δεν τρώει φρούτα και λαχανικά, θα έχει προφανώς πολύ χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, βιταμινών A, C και φυλλικού οξέος, μαγνησίου και καλίου, μεταξύ άλλων. Η μικρή πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να προκαλέσει  βραχυπρόθεσμα, γαστρεντερικά προβλήματα, όπως π.χ. δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, στομαχικές διαταραχές και δυσπεψία. Επιπλέον, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά.

Πιο συγκεκριμένα, η βιταμίνη Α είναι πολύ σημαντική για την υγεία των οφθαλμών, την ενίσχυση της ανοσοποιητικής λειτουργίας και την ομαλή σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Η έλλειψη βιταμίνης C συνεπάγεται αίσθημα κόπωσης, αδυναμία, οδοντικά προβλήματα, ξηροδερμία και μειωμένη απορρόφηση του σιδήρου των τροφίμων. Το φυλλικό οξύ είναι πολύ σημαντικό για την ομαλή ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος και την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Το μαγνήσιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, τα οστά, τους μύες, την καρδιά και τα νεύρα. Τέλος, το κάλιο βοηθά στην ανάπτυξη δυνατών οστών και στην ομαλοποίηση της αρτηριακής πίεσης.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν σημαντικά θρεπτικά στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται σε συνιστώμενες ποσότητες, ώστε εξασφαλίζεται η ομαλή πορεία της – κατά τ’ άλλα εύθραυστης – ανάπτυξης του παιδιού.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η γνωριμία με τα φρούτα και τα λαχανικά στο παιδί πρέπει να αρχίσει νωρίς, δίνοντάς του ποικιλία τροφίμων. Παρότι τα βρέφη συνήθως αρέσκονται στη φρουτόκρεμα, όταν καθίσουν στο τραπέζι, αυτό που βλέπουν πως τρώνε οι γονείς επηρεάζει σημαντικά τις προτιμήσεις τους. 
Αν οι γονείς δεν σερβίρουν λαχανικά, δεν πρέπει να περιμένουμε τα μωρά να ζητήσουν σαλάτα μαζί με το καλοψημένο κρέας τους. Έχει υπολογιστεί ότι πρέπει  να σερβιριστεί στο πιάτο τους μια κουταλιά αρακά για 10-15 φορές πριν καν το δοκιμάσουν!
Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να εισάγουμε τα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή του παιδιού μεταξύ 2ουκαι 4ουέτους, καθώς τότε είναι πιο δεκτικά στις γευστικές δοκιμές σε σχέση με το διάστημα 4 έως 8 ετών. Ειδικότερα, μετά τα 4 έτη, θα ζητήσουν πιο δύσκολα να δοκιμάσουν κάτι, οπότε οι προσπάθειες μας θα είναι επίπονες και πιθανόν αγχώδεις.

Πρακτικοί τρόποι για να τα καταφέρετε
Ένα κόλπο που συνήθως πιάνει είναι να βρείτε συνταγές για τα τρόφιμα που στα παιδιά αρέσει ήδη να τρώνε που επιτρέπουν την προσθήκη φρούτων ή λαχανικών.

Φρούτα
Ο πιο απλός τρόπος για να δώσετε φρούτα στο παιδί είναι ένας 100% φυσικός χυμός, αντί για κάποιο αναψυκτικό.  Βέβαια, το να φάει ολόκληρο το φρούτο είναι καλύτερο γιατί θα πάρει και τις φυτικές ίνες. Ωστόσο, να θυμάστε ότι τα σνακ από φρούτα και ποτά από τεχνητά φρούτα δεν αντιστοιχούν σε μερίδα φρούτου.

Επίσης, αξίζει να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
Αφήστε τα παιδιά να διαλέξουν τα φρούτα που θέλουν αυτά να φάνε, όταν πηγαίνετε για ψώνια.
Ανακατέψτε κομμάτια φρούτων με γιαούρτι.
Φτιάξτε smoothiesμε φρούτα και γάλα.
Σερβίρετε τους μια φρουτοσαλάτα ως επιδόρπιο ή σνακ.
Φτιάξτε τους ένα μίγμα φρούτων με σταφίδες, ξηρούς καρπούς και δημητριακά.
Προσθέστε ψιλοκομμένα φρούτα, π.χ. μπανάνα, στα δημητριακά τους.
Δοκιμάστε τα αποξηραμένα φρούτα.
Ανακατέψτε κομμάτια φρούτων σε ζελέ.

Λαχανικά
Το να καταφέρει κάποιος ένα παιδί να φάει λαχανικά είναι μια ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση. Απαιτείται δημιουργικότητα, ειδικά στο καμουφλάρισμα των λαχανικών σε διάφορες συνταγές, π.χ. σάλτσα ζυμαρικών, σούπες, κοκκινιστά, ομελέτες, πίτσα κ.α.

Θα μπορούσατε να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
Προσφέρετε κομμένα σε ραβδάκια, τραγανά λαχανικά.
Χρησιμοποιήστε blender για να προσθέσετε λαχανικά σε σούπες και σάλτσες ή σερβίρετέ τα ως πουρέ στην άκρη του πιάτου.
Ανακατέψτε μικρά κομμάτια λαχανικών με ρύζι ή ζυμαρικά και τυρί.
Αφήστε το παιδί να προετοιμάσει το γεύμα του.
Σερβίρετε στα παιδιά κάθε μέρα ένα πιάτο με πολλά χρώματα, όπως λαχανικά, ρύζι ή πατάτα.
Σχεδιάστε στο πιάτο τους ένα χαρούμενο πρόσωπο με το φαγητό που πρέπει να φάνε.
Φτιάξτε τους κέικ καρότου.
Φυτέψετε λαχανικά σε κάποια γλάστρα ή ακόμα καλύτερα σε τμήμα του κήπου εάν έχετε, ώστε τα παιδιά μπορούν να φάνε τα λαχανικά που θα βλέπουν πώς μεγαλώνουν.
Επισκεφθείτε μαζί τους τη λαϊκή αγορά.

Πώς θα μάθω το παιδί μου να τρώει σωστά;

Σας προτείνω να παίξετε με τα χρώματα και να δημιουργήσετε σχεδιάκια στο πιάτο! 

Μια άλλη συμβουλή είναι να πείτε ιστορίες με τα φαγητά! 

Αν εσείς έχετε άγχος που το παιδί σας για παράδειγμα δεν τρώει αρακά, τότε κάθε φορά που του μαγειρεύετε αρακά, του μεταφέρετε ένα τεράστιο άγχος που το παιδάκι σας το εκλαμβάνει ως μεγάλη πίεση και συχνά ως άρνηση. 

Θα ακουστεί λίγο σκληρό, αλλά όταν πρόκειται να δώσετε στο παιδάκι σας ένα πιάτο που ξέρετε ότι ίσως δεν το θέλει πολύ ωστόσο είναι απαραίτητο για τη διατροφή του, μην του δώσετε πριν κάποιο σνακ που θα του κόψει την πείνα! 

Αν το παιδί σας δεν αγαπάει για παράδειγμα πολύ τα λαχανικά, επιλέξτε να τα σερβίρετε σε μορφή σάλτσας για τα μακαρόνια ή ακόμα και επάνω σε σπιτική πίτσα! 

Η λέξεη "σουβλάκι" από μόνη της είναι τόσο ελκυστική! Δημιουργήστε "σουβλάκια" λαχανικών ή σουβλάκια ψαριού για να πείσετε το παιδάκι σας να αγαπήσει όλες τις τροφές! 

Κάποιοι βασικοί κανόνες θα κάνουν το παιδάκι σας να νιώσει πως δεν μπορεί να παρεκκλίνει από το μενού που θα φάει η μαμά και ο μπαμπάς! 

Αν το παιδάκι σας δεν τρώει μπρόκολο, μην του δώσετε ένα πιάτο γεμάτο μπρόκολο. Σερβίρετε μια μικρή ποσότητα και μόλις την καταναλώσει αφού το επιβραβεύσετε δώστε κάτι που του αρέσει! Την επόμενη φορά αυξήστε λίγο την ποσότητα και πολύ σύντομα θα φτάσετε στην επιθυμητή μερίδα!

Φαγητό και ανορεξία

Το παιδί σας τις τελευταίες ημέρες δεν έχει όρεξη για φαγητό...Αναρωτιέστε τι του συμβαίνει και πώς πρέπει να αντιμετωπίσετε την κατάσταση; 

Η ανορεξία μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά ή απότομα, συνήθως όμως παρουσιάζεται έπειτα από κάποιο γεγονός, όπως κάποια ασθένεια, εμβολιασμό και είναι παροδική.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η άρνηση του παιδιού να φάει συνδέεται με την έντονη επιθυμία του να κυριαρχήσει στο περιβάλλον, κάτι που προκαλεί την αντίδραση της μητέρας, η οποία αρχίζει να το πιέζει. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: άρνηση του βρέφους να φάει, άγχος της μητέρας, ένταση και πίεσή της προς το παιδί για να φάει, πιο έντονη άρνηση του παιδιού και ούτω καθεξής. 

Αυτή η κατάσταση έχει ως συνέπεια να δημιουργείται και να εγκαθίσταται σταδιακά η αρνητική στάση του παιδιού προς την τροφή και φυσικά μια αντίθεση ανάμεσα σε εκείνο και τη μητέρα. Εξάλλου, αυτοί είναι οι δύο πρωταγωνιστές της ιδιαίτερης σχέσης αντίθεσης και αντίδρασης. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, διαπιστώνουμε ότι η μητέρα εμφανίζει εμμονή στο τάισμα του παιδιού. Χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους και τεχνάσματα κάθε φορά. Άλλοτε προσπαθεί να το ευχαριστήσει, να παίξει και να κάνει γενικά οτιδήποτε για να του προσελκύσει το ενδιαφέρον. 

Άλλοτε περιμένει να είναι νυσταγμένο ή ακόμα φτάνει στο σημείο να του κρατά τα χέρια προσπαθώντας να του ανοίξει το στόμα. Συχνά, αυτή η προσπάθεια καταλήγει σε εμετό. Αναμφίβολα, το παιδί βγαίνει "νικητής" απ’ αυτή τη "μάχη" και η μητέρα εξαντλημένη και απαισιόδοξη.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η ανορεξία είναι ανεξάρτητη από την ανάπτυξη του βρέφους. Αυτό συνεχίζει να μεγαλώνει και συχνά να παχαίνει. Σπάνια είναι τόσο σοβαρή, ώστε να διαταράξει την ανάπτυξη της καμπύλης του βάρους ή του ύψους του βρέφους. Παράλληλα, η ανορεξία μπορεί να συνοδεύεται από δυσκοιλιότητα. 

Ενδεχομένως, το παιδί να δέχεται την τροφή από συγκεκριμένα άτομα, όπως ο πατέρας, ή η γιαγιά. Άλλοτε αρνείται όλες τις στερεές τροφές και προτιμά να πίνει υγρά, όπως γάλα, και μάλιστα  σε μεγάλες ποσότητες, με αποτέλεσμα τον αποπροσανατολισμό των γονιών, που δε θεωρούν ότι αυτή η επιλογή διατροφής συνιστά ένδειξη ανορεξίας.

Τα συναισθήματα της μητέρας
Η μητέρα βιώνει αυτήν τη συμπεριφορά ως άμεση άρνηση επικεντρωμένη στην ίδια. Αγωνιά και δεν έχει πια την απαραίτητη υπομονή. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, το γεύμα παύει να αποτελεί κάλυψη της ανάγκης του παιδιού για τροφή, ικανοποίηση, τρυφερότητα και εξελίσσεται σε πηγή άγχους και για τους δυο, μητέρα και παιδί. Δυστυχώς, το άγχος αυτό στην προκειμένη περίπτωση ξεκινά από τη μητέρα. Η ψυχολογική προέκταση της άρνησης και η συγκρουσιακή κατάσταση που αυτή υποδηλώνει, γίνονται πιο φανερές όσο το παιδί μεγαλώνει.

Ποια είναι η εξέλιξη
Στις περισσότερες περιπτώσεις και εφόσον οι γονείς έχουν ζητήσει τη βοήθεια ειδικού, οι δυσκολίες γρήγορα ελαττώνονται. Ωστόσο, αν η κατάσταση παραμένει για μακρό χρονικό διάστημα, μπορεί να μετατραπεί σε χρόνια. Το παιδί αναπτύσσεται κανονικά αλλά παραμένει αδύνατο. Παρά την εμφάνισή του, είναι αρκετά ζωηρό, συχνά με μεγάλη φυσική αντοχή. Με την πάροδο των χρόνων, η άρνηση αυτή μπορεί να μετατοπιστεί από την οικογένεια στο σχολείο με τη μορφή της σχολικής άρνησης ή αδιαφορίας. Να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις τα κίνητρα των γονιών για την επίσκεψη σε ειδικό είναι τελείως διαφορετικά από τα πραγματικά αίτια της ανορεξίας του παιδιού, και συχνά αναφέρουν ως ανησυχητικό σύμπτωμα μεμονωμένα κάποιους εμετούς του παιδιού ή ανεξήγητους κοιλόπονους.

Στην περίπτωση που η ανορεξία έχει εδραιωθεί, η θεραπευτική παρέμβαση θα μπορούσε να επικεντρωθεί στη διαφοροποίηση του "βίαιου κύκλου", βοηθώντας αφενός τη μητέρα να αντέξει την άρνηση του παιδιού και αφετέρου να του δώσει το κατάλληλο κίνητρο, ώστε να αναζητήσει μόνο του την τροφή.

Πρέπει να τονιστεί πάντως ότι η όρεξη του μικρού παιδιού δεν είναι πάντα σταθερή, γεγονός που εξηγεί τις παροδικές αρνήσεις του. Είναι, λοιπόν, φρόνιμο να μην προβαίνουν σε βιαστικά συμπεράσματα και να θεωρούν ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα μόνο και μόνο επειδή το παιδί κατά καιρούς παρουσιάζει μειωμένη όρεξη.

Η ανορεξία συχνά υποχωρεί αν:

• Γίνουν ελαστικοί οι κανόνες που αφορούν τη διατροφή του παιδιού.
• Ηρεμήσει η μητέρα και αλλάξει τη νοοτροπία και τη στάση της.
• Αποφεύγονται οι τροφές που δεν αρέσουν στο παιδί.
• Του δίνουν μικρότερες ποσότητες, ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι με την άρνηση του.
• Τρώνε όλοι μαζί, γιατί το φαγητό, εκτός από την ικανοποίηση της πείνας, προϋποθέτει και συναισθηματική συναλλαγή.
• Αποφεύγονται οι εντάσεις ή οι κριτικές του τύπου "μην τρως με τα χέρια", 'πιάσε καλά το πιρούνι" κατά τη διάρκεια του φαγητού.
• Δεv το πιέζουν να τρώει, κυνηγώντας το με το κουτάλι.

Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως φανεί χρήσιμη μια συμπληρωματική θεραπεία που θα χορηγήσει ο παιδίατρος και η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο για την όρεξη ή ως κατευναστικό, προκειμένου να απαλύνουμε την άρνηση του παιδιού.

Μερικές μορφές ανορεξίας χρειάζονται μια πιο βαθιά διερεύνηση των προσωπικών προβλημάτων της μητέρας, που την έχουν οδηγήσει να υπερτιμήσει τη λήψη τροφής. Μπορεί να πρόκειται για ενοχή, επειδή δε διατρέφει όπως θα έπρεπε το παιδί της ή να οφείλεται στην ικανοποίηση που βιώνει από τη σχέση αυτής καθαυτής της αντίθεσης.

Συμπερασματικά, οι διαταραχές στη διατροφή εμφανίζονται σταδιακά και κατά κανόνα- αλλά όχι πάντα-, έχουν ως βασική αιτία την πίεση του οικογενειακού περιβάλλοντος, που επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε κάποιες οικογένειες οι σχέσεις παιδιού – γονιών οργανώνονται γύρω από τα γεύματα με τρόπο εξαιρετικά συγκρουσιακό, επιτρέποντας την ψυχοπαθολογία να εκδηλωθεί ελεύθερα μέσα από την άρνηση του παιδιού.

Να μη λησμονούμε ότι η απώλεια της όρεξης μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας οργανικής ασθένειας. Η διαταραχή της, όμως, δεν έχει κάποιο παθολογικό υπόβαθρο που να την αιτιολογεί και είναι ψυχολογικής φύσεως.


Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2019

ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ





Όταν η πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο είναι και η πρώτη μέρα στο σχολείο

Είναι αλήθεια ότι η πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο για κάποιο λόγο μένει σε όλους ανεξίτηλη για πολλά χρόνια. Μπορεί να μην θυμόμαστε λεπτομέρειες από το δημοτικό, αλλά οι περισσότεροι από μας θυμόμαστε εκείνη την πρώτη μέρα που βρεθήκαμε στην τάξη του νηπιαγωγείου. 
Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς, ότι συνήθως αυτοί είναι που έχουν το περισσότερο άγχος και όχι τα παιδιά τους. Στην ουσία οι γονείς είναι αυτοί που μπορούν να μεταδώσουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα στο παιδί εκούσια και κυρίως ακούσια. Για το παιδί η πρώτη μέρα στο σχολείο – όπως και κάθε τι καινούριο – είναι μια καινούρια εμπειρία και επομένως εμπεριέχει το ενδιαφέρον και την περιέργεια. Είναι λοιπόν αρχικά στο χέρι του γονιού με μια καλή προετοιμασία να επηρεάσει θετικά το παιδί του για αυτήν την καινούρια εμπειρία που το περιμένει. Καλό θα ήταν να πάρουμε το παιδί μας μαζί την ημέρα της εγγραφής, έτσι ώστε χωρίς άγχος και πίεση να περιεργαστεί το χώρο γύρω του, να δει άλλα παιδιά που βρίσκονται ήδη εκεί και πιθανόν να γνωρίσει και τη δασκάλα του. 
Το καλοκαίρι θα προετοιμάσουμε το παιδί μας και κυρίως τον εαυτό μας γι’ αυτό το πρώτο μεγάλο βήμα στην μετέπειτα σχολική ζωή του. Τι σημαίνει όμως καλή προετοιμασία; Πολλή, πολλή, πολλή συζήτηση… Με απλά λόγια εξηγούμε στο παιδί τι σημαίνει νηπιαγωγείο, γιατί πρέπει να πάει εκεί, τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμά του και φυσικά τονίζουμε τα θετικά στοιχεία της καινούριας κατάστασης. Ποια είναι αυτά; Πρώτον και κύριον τα καινούρια παιδιά που θα γνωρίσει και τα καινούρια παιχνίδια που θα μάθει, έπειτα όλα τα καινούρια πράγματα που θα κάνει εκεί και δεν υπάρχει η δυνατότητα να τα κάνει στο σπίτι και το γεγονός ότι είναι σε μια ηλικία που όλα τα παιδάκια πάνε στο σχολείο γιατί δεν είναι πια «μωρό». Αυτή η αίσθηση του ότι μεγάλωσε μπορεί να βοηθήσει το γονιό  να θέσει καινούριους κανόνες στο παιδί, μιας και η βάση του προγράμματός του αλλά και της διαπαιδαγώγησής του θα αλλάξει μετά την είσοδό του στη σχολική ζωή. 
Για να μπορέσει όμως ο γονιός να τα κάνει όλα αυτά θα πρέπει πρώτα να καμφθούν οι δικές του αντιστάσεις και να καθησυχαστούν οι ανησυχίες του. Πως μπορεί να γίνει αυτό; Κατ’ αρχήν είναι απόλυτα φυσιολογικό για κάθε γονιό και να ανησυχεί και να φοβάται. Το να κάνει όμως μια λίστα με τις απορίες και τους φόβους του και να τα συζητήσει αυτά με τη νηπιαγωγό μπορεί να λύσει εν πολλοίς το πρόβλημα. Η εμπιστοσύνη και η καλή σχέση με τη νηπιαγωγό είναι κάτι που οφείλει να «χτίσει» ένας γονιός από την αρχή και να τη διατηρήσει ως το τέλος της φοίτησης του παιδιού του εκεί. Βέβαια είναι επίσης πολύ σημαντικό να υπάρχει καλή θέληση κι από την πλευρά της νηπιαγωγού, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η νηπιαγωγός θα είναι ο τροφοδότης πολλών και σημαντικών πληροφοριών για τη ζωή του παιδιού του, σε τομείς που ο γονιός δεν μπορεί να γνωρίζει αφού θα στερείται της φυσικής παρουσίας τις ώρες που το παιδί του θα είναι στο νηπιαγωγείο. 


Από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους στη ζωή ενός παιδιού. Είναι μια περίοδος γεμάτη αλλαγές. Αλλαγές που έχουν να κάνουν τόσο με την ακαδημαϊκή του πορεία αλλά και με την ανάπτυξη της κοινωνικότητάς του.  
Η πρώτη δημοτικού είναι στην ουσία η αρχή της εκπαιδευτικής ζωής του παιδιού μας. Είναι μια νέα αρχή μετά το παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο. Το πρωτάκι μας εφόσον έχει πάει παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο υπερτερεί σε σχέση με τα άλλα πρωτάκια στο ότι:
1. Είναι αρκετά προετοιμασμένο, μιας και έχει ήδη στο σακίδιο του δύο χρόνια σχολικής εκπαίδευσης
2. Παράλληλα περνάει το κατώφλι του δημοτικού εφοδιασμένο με υπομονή, πειθαρχία και με την πρόθεση για συνεργασία. 

Γονείς στην πρώτη δημοτικού

Το παιδί μας από φέτος το Σεπτέμβρη θα είναι πρωτάκι. Μήπως νιώθουμε ένα σφίξιμο στο στομάχι σαν να πηγαίνουμε εμείς πρώτη φορά στο σχολείο; Πολλές φορές εμείς οι γονείς είμαστε που δημιουργούμε άγχος στα παιδιά μας. Τι είναι αυτό που μας αγχώνει, όταν το παιδάκι μας περνάει την πόρτα του δημοτικού;
1. Το μωράκι μεγάλωσε. Υποσυνείδητα κανένας γονιός δεν αποδέχεται με ευκολία το γεγονός ότι το παιδί του μεγαλώνει. Με την αρχή της σχολικής χρονιάς, σιγά σιγά το παιδί αρχίζει να ωριμάζει και οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με αυτή την πραγματικότητα.
2. Μακριά από το σπίτι.  Είναι η πρώτη φορά που θα αποχωριστούμε το παιδί μας για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
3. Θα τα καταφέρει; Το ερώτημα αυτό απασχολεί κάθε γονιό. Κατά πόσο το παιδί θα ανταπεξέλθει σε αυτή την καινούργια του ζωή; Όπως και να έχει, εμείς θα είμαστε δίπλα του παρέχοντάς του ασφάλεια και σιγουριά. 

Η πρώτη μέρα στο σχολείο

Πώς βοηθάμε το παιδί να αποδεχτεί την νέα πραγματικότητα;
• Αρχικά, καταπολεμάμε τους δικούς μας φόβους και το άγχος του αποχωρισμού. Πόσο ανησυχούμε για το πώς θα τα πάει το παιδί μας, πόσες δυσκολίες βλέπουμε που μπορεί να το εμποδίσουν και στη συνέχεια κατά πόσο οι ανησυχίες αυτές έχουν πράγματι να κάνουν με το παιδί και κατά πόσο με τα δικά μας βιώματα, τους δικούς μας γονείς, τα δικά μας προβλήματα στο σχολείο. Μπορούμε να διηγηθούμε στο παιδί τα δικά μας παιδικά σχολικά χρόνια.Μιλάμε στο παιδί για την πρώτη του μέρα στο σχολείο και το προετοιμάζουμε για αυτή. Του αναλύουμε τους όρους σχολείο, δασκάλα, συμμαθητές.
• Αν δει εμάς ανήσυχους θα θεωρήσει το φόβο του δικαιολογημένο και δε θα κάνει καμία προσπάθεια να τον αντιμετωπίσει. Είναι σημαντικό η συμπεριφορά μας στις αντιδράσεις του παιδιού κατά τη διάρκεια της προσαρμογής του να είναι σταθερή και αποφασιστική. Δεν χρειάζεται να είμαστε υπερπροστατευτικοί γιατί αυτό ενισχύει τη συναισθηματική εξάρτηση του παιδιού από εμάς και το γεμίζει ανασφάλεια στη νέα πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσει μόνο του.
• Πραγματοποιούμε μαζί με το παιδί μερικές επισκέψεις γνωριμίας στο σχολείο προτού ξεκινήσει για να εξοικειωθεί με το χώρο και του γνωρίζουμε τη δασκάλα του. Καλό θα είναι να είμαστε παρόντες απόντες. Δηλαδή να μην είμαστε δίπλα στο παιδί αλλά να βρισκόμαστε στο οπτικό του πεδίο. Αναφέρουμε στο παιδί άτομα που γνωρίζει και έχουν ήδη περάσει το κατώφλι του δημοτικού.
• Αντιμετωπίζουμε το γεγονός της έναρξης του σχολείου με ενθουσιασμό και πηγαίνουμε μαζί να διαλέξουμε τα σχολικά είδη. Διαμορφώνουμε τον χώρο του γραφείου του με χαρούμενα χρώματα.
• Συνοδεύουμε το παιδί την πρώτη ημέρα στο σχολείο, για να του δώσουμε θάρρος και να αισθάνεται άνετα. Του γνωρίζουμε και άλλα παιδιά που ξεκινάνε στο ίδιο σχολείο, ώστε να έχει τουλάχιστον μερικά γνώριμα πρόσωπα τις πρώτες ημέρες στην τάξη. Προετοιμάζουμε το παιδί για το ότι θα γνωρίσει καινούργια άτομα και θα κάνει πολλούς φίλους. Του εξηγούμε ότι το σχολείο είναι η ιδανική ευκαιρία για νέες φιλίες, μεγαλύτερη παρέα και ατελείωτα παιχνίδια.
• Δείχνουμε την αντοχή μας στις αντιδράσεις των πρώτων ημερών. Ενθαρρύνουμε το παιδί να μας μιλήσει ανοικτά για τους φόβους του και σχεδιάζουμε μαζί του τους τρόπους αντιμετώπισης. Του θυμίζουμε καταστάσεις που φοβόταν παλαιότερα και έχει καταφέρει να τις ξεπεράσει.
• Βεβαιώνουμε το παιδί με λόγια και πράξεις για την επιστροφή του στο σπίτι. Του δίνουμε ένα φιλί ή του κάνουμε μια μεγάλη αγκαλιά. Δείχνουμε χαρούμενοι που έχει μεγαλώσει και πηγαίνει πια στο σχολείο.
• Του αγοράζουμε βιβλία που προετοιμάζουν το παιδί για την πρώτη μέρα στο σχολείο. Τα διαβάζουμε μαζί, συζητώντας για τα αισθήματα των παιδιών την πρώτη φορά που ξεκινούν κάτι τόσο καινούργιο, αλλά και συναρπαστικό. Φτιάχνουμε μια ιστορία με τον αγαπημένο του ήρωα στην ίδια κατάσταση.
• Του εξηγούμε πώς θα είναι τα θρανία μέσα στην τάξη, του μιλάμε για το σεβασμό απέναντι στη δασκάλα του, για το διάλειμμα και τα παιχνίδια στο σχολείο.
• Του δίνουμε κίνητρα για να πάει σχολείο τονίζοντάς του τα θετικά στοιχεία, εκτός από τους καινούριους φίλους που θα γνωρίσει, τα πράγματα που θα μάθει (θα διαβάζει μόνο του τις αγαπημένες του ιστορίες), τα ομαδικά παιχνίδια, τις εκδρομές.

Για να βοηθήσουμε το παιδί μας να βρει τη θέση του και να εξοικειωθεί με το καινούργιο του περιβάλλον προσέχουμε τα εξής:
• Η προσαρμογή στο σχολείο απαιτεί πρόγραμμα: 
Αν μέχρι τώρα δεν υπήρχε, με την έναρξη του σχολείου χρειάζεται και στο σπίτι να μπει ένα πρόγραμμα για τα παιδιά. Το πρωινό ξύπνημα, οι ώρες μελέτης, ξεκούρασης-παιχνιδιού, τηλεόρασης-υπολογιστή και οπωσδήποτε ο ύπνος πρέπει να τηρούνται με αρκετή συνέπεια και αν χρειαστεί, αυστηρότητα. Παρατηρούμε λίγο τους ρυθμούς του παιδιού και σε συνεννόηση με την δασκάλα, καθορίζουμε πόση ώρα πρέπει να αφιερώνει στη μελέτη. Παιδιά του νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του Δημοτικού δεν νοείται να ασχολούνται επί τρεις και τέσσερις ώρες με τα μαθήματα, να έχουν τηλεόραση ή υπολογιστή στο δωμάτιο τους ή να πηγαίνουν για ύπνο στις 11 και στις 12!
• Κρατάμε μία στάση που αποτρέπει την δημιουργία «μετώπων»: 
Η σχέση που θα δημιουργήσει το παιδί με την δασκάλα του είναι πρωταρχικής σημασίας για να έχει καλή προσαρμογή στο σχολείο. Για αυτό τηρούμε ουδέτερη στάση. Αν έχουμε αντιρρήσεις με τακτικές της δασκάλας είναι προτιμότερο να συγκρατηθούμε για να διαπιστώσουμε αν είναι πράγματι τόσο απαράδεκτες και σε αυτή την περίπτωση αναζητούμε την ίδια και συζητούμε μαζί της αντί να δείχνουμε στο παιδί τη δυσαρέσκεια ή ακόμη χειρότερα την αντιπάθειά μας για αυτήν. Επίσης, αν το παιδί κάνει παράπονα για την δασκάλα ή γενικότερα το σχολείο, προσπαθούμε καταρχήν να το ακούσουμε προσεκτικά χωρίς να πρέπει να πάρουμε θέση ή να δώσουμε λύση.
• Το σχολείο είναι πρωτίστως υπόθεση του παιδιού και για αυτό πρέπει να το βοηθήσουμε να αναπτύξει αυτονομία: 
Όσο και αν είναι πιο εύκολο και πιο βολικό, δεν είναι καλό να βοηθάμε το παιδί φτιάχνοντάς του την τσάντα, παίρνοντας καθημερινά τηλέφωνα για να μας πουν τα μαθήματα επειδή δεν πρόσεχε ή λύνοντάς του τις ασκήσεις. Αν ζητάει τη βοήθειά μας αναζητάμε μαζί του τρόπους που θα το βοηθήσουν να τα κάνει όλα αυτά μόνο του. Του δείχνουμε έναν καλό τρόπο να τακτοποιεί την τσάντα, του παίρνουμε ένα μπλοκάκι για να σημειώνει τα μαθήματα, επιμένουμε στο να κάνει όλα τα μαθήματα μόνο του, έστω κι αν καμιά φορά δεν προλαβαίνει να τα τελειώσει. Του υπενθυμίζουμε ξανά και ξανά ότι στο σχολείο δεν πάει για να τα κάνει όλα τέλεια αλλά για να μάθει πράγματα που δεν ξέρει.

Μια άλλη επίσης αρκετά δύσκολη δοκιμασία για το παιδί είναι όταν χρειάζεται να αλλάξει σχολείο. Αλλαγή σχολείου γίνεται όταν το παιδί αλλάξει σπίτι και γειτονιά, όταν γίνει η μετάβαση από τον παιδικό σταθμό στο νηπιαγωγείο, από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό και μετέπειτα στο γυμνάσιο και λύκειο, ή γιατί πολλές φορές οι γονείς επιθυμούν να στείλουν το παιδί τους σε ένα καλύτερο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Παρόλο που οι λόγοι αυτής της αλλαγής είναι προφανείς και φυσιολογικοί από τους γονείς, για το παιδί μια τέτοια αλλαγή αποτελεί ένα πλήγμα και το κλονίζει, έστω και παροδικά.

Έφηβοι μαθητές: Άγχος για την επιστροφή στο σχολείο;

Πρώτη μέρα επιστροφής στο σχολείο και οι δυσκολίες δεν αφορουν μόνο τα πρωτάκια του Δημοτικού αλλά τους έφηβους μαθητές. Υπάρχουν έφηβοι μαθητές που μεταβαίνουν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο ή από το Γυμνάστιο στο Λύκειο, που ξεκινούν τη γεμάτη απαιτήσεις και προσδοκίες της Γ΄Λυκείου, που άλλαξαν σχολείο, που βιώνουν μια δύσκολη εφηβεία ή αντιμετωπίζουν προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ντροπαλότητα, κοινωνική φοβία στις σχέσεις τους με τους συνομιλήκους κ.λπ.

Τι αγχώνει τους έφηβους μαθητές
Οι κυριότεροι παράγοντες που αγχώνουν τους έφηβους μαθητές είναι η σχολική απόδοση και η εισαγωγή σε κάποιο πανεπιστήμιο. Το σχολικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και οι απαιτήσεις υψηλές, τόσο από τους γονεις όσο και από τους καθηγητές. Επιπρόσθετα, υπάρχει πίεση χρόνου, με πολλές δραστηριότητες που οι μαθητές πρέπει να αποδόσουν σε απαιτητικές δραστηριότητες, όπως ξένες γλώσσες, αθλητισμό, καλλιτεχνικά κ.ά. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αύξηση των επιπέδων του άγχους και η εμφάνιση δυσλειτουργικών συμπεριφορών όπως κρίσεις πανικού, επιθετικότητα, καταθλιπτικά συμπτώματα κ.ά.

Πώς να αναγνωρίσετε το άγχος σε έναν έφηβο
Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε το άγχος στο έφηβο παιδί σας και πότε θα καταλάβετε ότι υπερβαίνει τα όρια; Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

το γενικευμένο άγχος σε καταστάσεις που δεν το δικαιολογούν,
οι υπερβολικές αντιδρασεις σε μία κατάσταση,
οι κρίσεις πανικού,
τα ψυχοσωματικά συμπτώματα (όπως έντονοι πονοκέφαλοι ή στομαχικές ενοχλήσεις),
η απομόνωση και η απόσυρση,
οι συχνές αϋπνίες,
η πτώση της σχολικής απόδοσης,
η θλίψη κ.ά.
Το άγχος επίσης επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες του εφήβου και επιδρά στη σωματική του υγεία.
Φυσικά, το άγχος είναι μια φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού μας και μπορεί να λειτουργήσει και ως κίνητρο για έναν μαθητή. Όταν όμως η ένταση και η συχνότητα των συμπτωμάτων είναι πολύ υψηλές και εμποδίζουν την λειτουργικότητα του εφήβου, οι γονείς θα πρέπει να κινητοποιηθούν και να βοηθήσουν το παιδί τους.

Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά στην εφηβεία να ξεπεράσουν το άγχος τους

Επικοινωνήστε ουσιαστικά μαζί τους. Η επικοινωνία αποτελεί το καλύτερο εργαλείο για να διαχειριστείτε το άγχος των παιδιών σας τώρα που επιστρέφουν στο σχολείο. Ακούστε όλα όσα έχουν να σας πουν τα έφηβα παιδιά σας, για τις ανησυχίες τους και τα όνειρά τους, τους προβληματισμούς που έχουν για το σχολείο και τις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους. Στηρίξτε τα και αντιμετωπίστε με ηρεμία και ψυχραιμία τους φόβους τους. Και επικοινωνία δεν είναι μόνο μια συζήτηση, αλλά μια διαρκής παρουσία όπου θα ακούτε ενεργά τα παιδιά σας. Η σταθερή σας παρουσία θα τα βοηθήσει να νιώσουν ασφάλεια.
Συζητήστε τις προσδοκίες τους. Προτού ακόμα αρχίσει το σχολείο και οι μαθητές νιώσουν πιεσμένοι, μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για όλα εκείνα που τα αγχώνουν: σχολική απόδοση, φιλίες, ερωτικές σχέσεις, δραστηριότητες κ.λπ. Μάθετε τι προσδοκούν και βοηθήστε τα να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους. Στόχους που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και να μπορούν να τους υλοποιήσουν. Εξηγήστε τους ότι είναι λογικοί οι φόβοι τους και υποσχεθείτε τους ότι θα είστε δίπλα τους όταν θα νιώθουν πιεσμένα.
Μιλήστε τους σύμφωνα με την ηλικία τους. Η εφηβεία είναι πολύπλοκη. Τα παιδιά σας πλέον είναι απρόβλεπτα και τα απασχολούν οι σχέσεις τους με τους συνομηλίκους τους περισσότερο από ποτέ. Προσπαθούν να ανταπεξέλθουν σε σχέσεις με ενηλίκους και εκτίθενται καθημερινά στην τάξη, στην παρέα και στις δραστηριότητες που λαμβάνουν μέρος. Αντιμετωπίζουν πολύπλοκες συμπεριφορές αποδοχής, απόρριψης, εμπιστοσύνης, προδοσίας κ.λπ. Δώστε τους χώρο να αυτονομηθούν και θυμηθείτε ότι δεν μιλάτε σε παιδιά, αλλά σε μελλοντικούς ενήλικες, με άποψη και πολύπλευρες ανάγκες. Μιλήστε τους περισσότερο ενήλικα, λιγότερο παρεμβατικά και καθόλου αυταρχικά.
Μην γίνεστε υπερπροστατευτικοί. Θέλετε να λύσετε τα προβλήματα των παιδιών σας. Όλα. Ναι, είναι λογικό, όλοι οι γονείς το θέλουμε. Δεν χρειάζεται όμως. Καλύτερα να συμβουλεύετε τα παιδιά σας, να τα στηρίζετε και να είστε εκεί όταν χρειάζονται τη στήριξή σας. Καθοδηγήστε τα παιδιά σας να λύσουν τα προβλήματά τους, παρά να τα λύσετε εσείς για λογαριασμό τους. Τα οφέλη θα είναι πολύ πολύ περισσότερα.
Η προσωπικότητα του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στην προσαρμογή του σε νέα περιβάλλοντα. Έτσι, το κάθε παιδί, αναλόγως της προσωπικότητάς του, αντιδρά με διαφορετικό τρόπο και προσαρμόζεται με διαφορετικό ρυθμό στο καινούργιο του σχολείο. Έρευνες διαπιστώνουν ότι μέχρι και το 80% των παιδιών παρουσιάζουν δυσκολίες προσαρμογής κατά τον πρώτο μήνα φοίτησης στο σχολείο.
Επίσης, συνεργαστείτε με τους καθηγητές. Οι καθηγητές είναι σύμμαχοί σας, όχι αντίπαλοι. Νοιάζονται κι εκείνοι για τα παιδιά σας, τα στηρίζουν, και εκτός από γνώσεις τους μαθαίνουν και αρχές και θέλουν να τα δουν να επιτυγχάνουν και να είναι ήρεμα και ευτυχισμένα. Μιλήστε μαζί τους, ανταλλάξτε γνώμες και πληροφορίες και βρείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε ο ένας τον άλλο, με απώτερο σκοπό να βοηθήσετε τα παιδιά σας. 

Πηγές: